Δημήτρης Τάρλοου. Ο λόγος του είναι πειστικός. Οι γνώσεις του αξιοζήλευτες. Οι ιδέες του ενδιαφέρουσες. Η κουβέντα μαζί του σχολή στοχασμού. Πάντως, δεν πλήττεις όταν τον ακούς. Το θέατρό του, Πορεία, είναι ταυτισμένο με την πρωτοπορία και συνοδοιπορία. Γιώργος Χριστοδούλου. Ενα πορτρέτο ζωγραφιάς το πρόσωπό του, όπου αποτυπώνονται τα καλλιτεχνικά του ιδανικά, η σεμνότητα και το ελεύθερο πνεύμα στα μάτια του. Πιστεύουν στην ανανέωση του θεάτρου. Το θεωρούν μια αντίσταση. Αυτή τη στιγμή, συνεργάζονται στο Κουκλόσπιτο του Ιψεν, με πρωταγωνίστρια τη Λένα Παπαληγούρα.

Στο σαλονάκι της Πινακοθήκης Χατζηκυριάκου Γκίκα όπου καθόμαστε, με κάλεσε πριν από χρόνια ο αείμνηστος Αγγελος Δεληβορριάς, για να με συστήσει σ’ έναν φιλέλληνα ζωγράφο, προκειμένου να προβάλω το έργο του από την τηλεοπτική μου εκπομπή στη δορυφορική ΕΡΤ.

Ηταν ο Φίλιππος Τάρλοου, πατέρας του Δημήτρη. Μ’ εντυπωσίασε η ζωγραφική του, γιατί στις απεικονίσεις του δεν υπήρχε φλυαρία αλλά το ουσιαστικό. Αυτό ακολουθεί και ο Δημήτρης. Αγαπά τη σιωπή. Αλλο χάρισμα που κληρονόμησε από τη γιαγιά του, Νίκη Καραγάτση, είναι η απλότητα και μοναδικότητα που έδινε με το έργο της.

● Πώς ξεκίνησε η συνεργασία σας;

Δ.Τ.: Γνώρισα τον Γιώργο από τη δουλειά του με τον Στάθη Λιβαθινό. Διέκρινα από την αρχή το ταλέντο του αλλά και πράγματα ψυχολογικά που μας συνδέουν, περισσότερο. Δεν μιλάμε πολύ. Γενικά είμαι κλειστός άνθρωπος. Τα πράγματα δεν είναι ανάγκη να υπεραναλύονται. Μπορεί και να είναι άρρητα. Ακόμη και μεταξύ εραστών. Μπορώ να διακρίνω μια πλευρά των ανθρώπων που με ενδιαφέρει και δεν χρειάζεται να λέγεται πάντα. Με αφορά περισσότερο η δική του εσωστρέφεια. Μου αρέσει να υπάρχει ένας κύκλος ανθρώπων με τους οποίους συνεργάζομαι και ξέρουν ότι τους εκτιμώ και με εκτιμούν.

● Είναι ένας κύκλος που ανοίγει και κλείνει;

Δ.Τ.: Το θέατρο είναι επάλληλοι κύκλοι. Αλλοι φεύγουν από τη ζωή σου, άλλοι έρχονται. Γνώρισα, τα τελευταία είκοσι δύο χρόνια πορείας, ανθρώπους που είναι για μένα σημαδιακοί και τους θεωρώ μέλη της καλλιτεχνικής μου οικογένειας. Αυτό νομίζω είναι το ζητούμενο, όταν θα έχουμε τελειώσει αυτό το επάγγελμα.

Γ.Χ.: Τα πράγματα δεν είναι τυχαία. Εκτιμώ πολύ τον Δημήτρη ως ηθοποιό. Αυτό με έκανε να θέλω πολύ να συνεργαστώ μαζί του. Ηθελα να καταλάβω τη λειτουργία του. Αισθάνομαι ότι ο Δημήτρης ζητάει σε κάθε ρόλο να μιλήσεις προσωπικά. Δεν είναι απλό αλλά είναι πολύ σημαντικό. Η ερμηνεία ενός ηθοποιού αποκτάει την υπόσταση που θα έπρεπε ή αυτή που θεωρώ εγώ καλύτερη, όταν εκφράζεται στον κόσμο και είναι πολύ προσωπική.

Δ.Τ.: Το πιστεύω κι εγώ αυτό. Ο θεατής δεν έρχεται στην πραγματικότητα για να δει ένα έργο, αλλά με την κρυφή ελπίδα –η οποία πολλές φορές ματαιώνεται– ότι κάποιοι άνθρωποι έχουν να του εξομολογηθούν κάτι πολύ προσωπικό σε σχέση με τη δική τους ζωή. Ανάμεσα στον Μίχαλο του Κοτσάμπαση του Καστρόπυργου και τον Τόβαλτ Χέλμερ στο Κουκλόσπιτο υπάρχουν πολλές διαφορές, αλλά ο πυρήνας είναι πάντα ίδιος.

● Ποια στοιχεία της συνεργασίας σάς άγγιξαν περισσότερο;

Γ.Χ.: Οταν συνειδητοποίησα πόσο αναγκαίο είναι το να γίνεται μια εξομολόγηση μέσα από τα λόγια του εκάστοτε ρόλου. Και μια θέση κιόλας στο εκάστοτε θέμα. Από τεχνικής απόψεως, ο Δημήτρης μου δίνει την αίσθηση ότι πρέπει να ψάχνεις και σε μονοπάτια που μοιάζουν παράδοξα, αλλά στο τέλος είναι αυτά που πρέπει να είναι, που δεν θα κατέληγες εκεί με λογική διεργασία. Κατά κάποιον τρόπο, να εμπιστευτώ και στην ασυνείδητη διαδικασία.

Δ.Τ.: Εχοντας δουλέψει πολλά χρόνια μέσα στην ψυχανάλυση, αν μπορέσουμε να βρούμε ποια είναι τα δικά μας συμπλέγματα, τι μας εμποδίζει να ορθώσουμε το δικό μας ανάστημα, τον δικό μας λόγο, αυτό μέσα στην πρόβα, μπορεί να προκαλέσει λίγη οδύνη. Αλλά είναι πολύ σημαντικό να δούμε ακέραιους τους ηθοποιούς. Δεν με ενδιαφέρει ο ηθοποιός ως εργαλείο αλλά ως προσωπικότητα.

● Τι προσφέρει το θέατρο; Αναμορφώνει, διδάσκει, μπορείς να πειραματιστείς, όπως εσείς με την Ολγα Δαλέκου που είναι κωφή;

Δ.Τ.: Στο θέατρο μπορείς κάλλιστα να επικοινωνήσεις χωρίς αρθρωμένο λόγο, αρκεί ο λόγος να υπάρχει μέσα σου. Θεωρώ ότι ήταν αρκετά καταλυτική η παρουσία της Ολγας Δαλέκου στην παράσταση. Αυτό ήταν τεράστιο μάθημα για όλους μας. Από μία πάρα πολύ καλή ηθοποιό.

Γ.Χ.: Συμφωνώ απόλυτα. Αυτό δεν είναι κάτι που γίνεται συχνά.

● Ποιες οι κομβικές στιγμές στην καριέρα σας;

Γ.Χ.: Τα χρόνια που δούλεψα με τον Στάθη Λιβαθινό ήταν για μένα ένα σκαλί. Και μετά πραγματικά ξεχωρίζω μεμονωμένες στιγμές.

Δ.Τ.: Κομβικής σημασίας ήταν η γνωριμία μου με το θέατρο Εμπρός και τον Τάσο Μπαντή. Αυτό με διαμόρφωσε ως καλλιτέχνη και με έκανε να συνειδητοποιήσω τις είδους παρουσία θέλω να έχω, τι εκτιμώ και τι απορρίπτω. Να είμαι θαρραλέος στο να πω «όχι».

Απέρριψα την τηλεόραση ενώ δούλευα σε αυτήν. Αυτό δεν μου το συγχώρεσαν. Νιώθω περήφανος που τα κατάφερα μέσα από αυτή την στάση, τη θεωρώ ακέραιη και ηθική. Φυσικά η επαφή μου με τον Λιβαθινό, διότι ο Στάθης έφερε έναν συστηματοποιημένο τρόπο εργασίας από τη Ρωσία και γνωρίσαμε έναν τρόπο δουλειάς, πειθαρχίας, σοβαρότητας απέναντι στο επάγγελμα, γι’ αυτό προέκυψαν στη συνεργασία μας κάποιες σημαντικές παραστάσεις.

● Υπήρξαν αστοχίες και πώς τις ξεπεράσατε;

Δ.Τ.: Δεν θα ‘λεγα αστοχίες, αλλά αντίσταση του υλικού. Υπήρξαν σκηνές και συνθήκες που χρειάστηκε να δουλευτούν πολύ περισσότερο. Ιδίως στις σκηνές που υπήρχε υποβόσκων ερωτισμός, αλλά εκφραζόταν με περίεργο τρόπο.

● Ζούμε τελευταία την παιδοφιλία, την κακοποίηση των παιδιών.

Γ.Χ.: Είμαι φρέσκος πατέρας, γι’ αυτό βρίσκομαι σε πολύ ευαίσθητη φάση με αυτό το θέμα. Βιώνω ένα διαρκές σοκ. Τώρα που μεγαλώνω δύο παιδιά και ακούω όλα αυτά, μου δημιουργούν ανησυχία αλλά και αποστροφή για το μέλλον των παιδιών.

Δ.Τ.: Εχω τρία παιδιά. Τα δύο είναι έφηβοι και το ένα βρέφος. Δεν έχει αλλάξει στην πραγματικότητα κάτι στην ανθρώπινη φύση. Αυτό που έχει αλλάξει είναι ο τρόπος με τον οποίο διαχέεται η πληροφορία. Δεν νομίζω ότι γίνονταν λιγότερες παιδοφιλικές πράξεις το 1940. Θυμάμαι τη μαμά μου να μου λέει πόσο δυσάρεστα είχε αισθανθεί σε ένα λεωφορείο από έναν που την ενόχλησε, αλλά ντρεπόταν να το πει στη μάνα της. Η ίδια έχει γράψει ένα βιβλίο που αφορά τη γυναικεία κακοποίηση, το «Ευχαριστημένο». Λόγου χάρη, οι δωδεκάχρονες υπηρέτριες που πήγαιναν στα αστικά σπίτια, έπεφταν θύματα κακοποίησης.

Το ότι διοικούνται μεγάλα ιδρύματα από παιδόφιλους δεν μου λέει τίποτε άλλο πέρα από το ότι πλέον είμαστε στην εποχή των μεγάλων ιδρυμάτων. Παλαιότερα, δεν υπήρχαν τόσο μεγάλες δομές. Αλλά μη μου πείτε ότι δεν γίνονταν τέτοια στους κόλπους της εκκλησίας, των δασκάλων, στον καλλιτεχνικό χώρο. Δεν υπήρχε τότε το ίντερνετ, για να γίνει γνωστό. Τώρα πέφτει μια πέτρα στην Τουρκία και τη σχολιάζουμε το επόμενο δευτερόλεπτο. Από τη μια, μας ωφελεί στο ότι μαθαίνουμε τι συνέβαινε στην Κιβωτό του Κόσμου και γι’ αυτό ξηλώνεται. Αυτό φαίνεται σαν να είναι η λύση ενός προβλήματος. Δεν λύνει, όμως, το πρόβλημα, στην πραγματικότητα το καλύπτει.

● Μπορούν άραγε να διαχειριστούν τέτοια προβλήματα στα σχολεία;

Γ.Χ.: Το ότι κάποια παιδιά καταλήγουν σε ιδρύματα για μένα φέρνει στην επιφάνεια ένα συνολικότερο πρόβλημα κοινωνικού κράτους, ας πούμε προνοιακού.

Δ.Τ.: Εχουμε όλοι την αίσθηση ότι διανύσαμε έτη φωτός προς την πρόοδο. Η λέξη αυτή είναι η πιο κακοποιημένη της σύγχρονης ελληνικής γλώσσας. Δεν είμαστε σε ένα πιο πολιτισμένο τοπίο, ούτε παγκόσμια ούτε στην Ελλάδα. Υπάρχει ένα προκάλυμμα κοινωνικής πρόνοιας, αλλά στην πραγματικότητα η ζούγκλα είναι ακόμα πιο άγρια. Ο Γιώργος λέει ότι βάζει το κινητό του σ’ ένα κουτί, όταν μπαίνει στο σπίτι, γιατί αλλιώς νομίζει ότι υπάρχει η παρουσία ενός τρίτου προσώπου.

Οι υπέρμαχοι της τεχνολογικής προόδου ας δούνε τώρα τ’ αποτελέσματά της. Ο λόγος που κάνουμε θέατρο είναι αυτός, μια αντίσταση. Αντίσταση στο κινητό τηλέφωνο, γι’ αυτό κι απαγορεύουμε να υπάρχουν. Αν ονομάζαμε κάτι διάβολο, που σημαίνει διαβάλλω, είναι αυτή η τεχνολογία. Θέλω πολλές φορές να κοπανήσω το κεφάλι μου στον τοίχο, γιατί είμαι δούλος αυτού του μηχανήματος.

● Πώς βλέπετε το μέλλον του θεάτρου;

Δ.Τ.: Εχει έναν ωραίο στίχο ο Καρούζος που λέει: «Το μέλλον έχει χρώμα πουτανί». Δεν θέλω να απαντήσω με στίχο. Εχω την αίσθηση μιας στασιμότητας στο ελληνικό θέατρο. Είμαστε σε ένα τέλμα. Με την κατάρρευση και του μεταμοντερνισμού, πρέπει να βρεθεί μια διέξοδος στο τι σημαίνει νέο θέατρο. Νέος τρόπος έκφρασης. Στην πραγματικότητα, βασίζεται στην αληθινή επικοινωνία και, όταν την αγνοείς, σε τιμωρεί. Χρειάζεται μια διάθεση απ’ όλους μας αυτοκριτικής. Να επικεντρωθούμε σ’ αυτό που είναι η ουσία του θεάτρου. Η μεταξύ ανθρώπων επικοινωνία.

Γ.Χ.: Δεν έχω τη νηφαλιότητα να καταλάβω. Στέκομαι στο παρόν και κοιτάω τις δικές μου προθέσεις. Η δική μου πρόθεση είναι να ψάχνω την αλήθεια και την ειλικρίνεια. Καλλιτεχνικά. Αυτό θα ήθελα να συμβεί. Μόνο ευχές μπορώ να κάνω στην πραγματικότητα, δεν μπορώ να φανταστώ.

● Εχετε μελλοντικά σχέδια;

Γ.Χ.: Δεν ξέρω ακόμα.

Δ.Τ.: Ξέρει, αλλά δεν θέλει να το πει (γέλια). Θέλουμε να συνεχίσουμε το «Κουκλόσπιτο», γιατί πηγαίνει πάρα πολύ καλά. Στα σκαριά έχουμε νέα παράσταση, το «Εγκλημα και τιμωρία». Ισως κάνουμε μια επέκταση των δραστηριοτήτων.

Είμαστε συνδημιουργοί. Ομως, θέλουμε την προσωπική αφήγηση. Αυτό σημαίνει προσωπικότητα υποκριτική και ανθρώπινη. Αν θέλετε τη δική μου άποψη, οι συνδημιουργοί πηγαίνουν καλά, όταν αντέχει ο ένας τη σιωπή του άλλου. Δεν αντέχουμε συχνά, ούτε ως σύντροφοι ούτε ως συνδημιουργοί τη σιωπή. Και η σιωπή είναι ένας πολύ προσωπικός χώρος.

● Μπορεί να είναι και εκκωφαντική καμιά φορά.

Δ.Τ.: Μια πολύ προσωπική κατάσταση. Η σιωπή είναι πάρα πολύ χρήσιμη.

Εύα Νικολαΐδου, efsyn.gr, 15.1.2023

Φωτογραφία: Μάριος Βαλασόπουλος

Περισσότερα για την παράσταση και αγορά εισιτηρίων ΤΟ ΚΟΥΚΛΟΣΠΙΤΟ