Ο Δημήτρης Τάρλοου πρόκειται να σκηνοθετήσει το αριστούργημα του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι «Έγκλημα και Τιμωρία» τη νέα σεζόν στο θέατρο Πορεία και η LiFO αποκαλύπτει σήμερα τις πρώτες εικόνες και το βίντεο από την προωθητική φωτογράφιση της παράστασης. Στον ρόλο του Ρασκόλνικωφ ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος.
Ο σκηνοθέτης σημειώνει σε κείμενό του, που γράφτηκε με οδηγό τον «Ντοστογιέφσκι» του Κωστή Παπαγιώργη (εκδόσεις Καστανιώτη):
«"Γιατί τη σκότωσες;", ρωτάει η νεαρή πόρνη Σόνια τον Ρασκόλνικοφ. "Ήθελα να διαπιστώσω αν τολμώ", απαντά χαμηλόφωνα αυτός. "Αν είμαι ένα ακόμα ανθρωπάριο, μια χαμερπής ψείρα ή άνθρωπος κανονικός με βούληση κι αξιοπρέπεια". Τίποτα το ωφελιμιστικό, λοιπόν, δεν είχε ο φόνος του. Δεν σκότωσε μια ενοχλητική και βλαβερή τοκογλύφο, για να ωφεληθούν κάποιοι άλλοι. Το έκανε για να δει πόσο κοντά στο πρότυπό του, τον Μεγάλο Ναπολέοντα, μπορεί να φτάσει. Μετά αναρωτήθηκε: "Μα ο Μεγάλος Ναπολέοντας θα είχε ποτέ δεύτερες σκέψεις ή αμφιβολίες για το ορθό της πράξης του;". Ασφαλώς όχι· αυτός θα είχε δολοφονήσει χιλιάδες ανενδοίαστα.
Κάπου εκεί αρχίζει η αγωνιώδης περιδίνηση του Ροντιόν Ρασκόλνικοφ. Αυτός, που το όνομά του σημαίνει σχισματικός, άνοιξε ηθελημένα στον εαυτό του μια ρωγμή. Η συνείδηση, που για τον Ντοστογιέφσκι είναι το εσώτατο, εκεί που φωλιάζει ο ψυχισμός, δεν είναι ένας σιωπηλός τόπος· είναι εκεί που διαρκώς ακούμε τις φωνές των άλλων να μας κρίνουν, να μας καταδιώκουν, να μας προκαλούν. Σε αυτό το ρινγκ κατοικεί ο Ρασκόλνικοφ και με αυτές τις φωνές συνδιαλέγεται. Σταδιακά καταρρέει, συνθλίβεται από την ανίατη ασθένεια που τον έχει βρει. Τη γριά τη σκότωσε, αλλά ταυτόχρονα έχει σκοτώσει και την ηθική αρχή. Δεν έχει, ωστόσο, διαβεί τον Ρουβίκωνα, δεν έχει πατήσει την άλλη όχθη. Εντός του, υπάρχει σίγουρα κάτι το μη ανθρώπινο, κάτι που ούτε ο ίδιος γνώριζε ότι υπήρχε. Όμως, αυτή η αποκάλυψη έρχεται σταδιακά κι όχι χωρίς οδύνη. Ιδού ο πυρήνας αυτού του σπουδαίου έργου: καμία ευτυχία μέσα στην άνεση· η όποια ευτυχία εξαγοράζεται με τίμημα τις οδύνες.
Ένας κόσμος κατοικημένος από Αγγέλους και Χερουβείμ είναι κόσμος άνευ νοήματος, διότι τότε καταργείται εμφατικά η ελευθερία του Ανθρώπου. Χωρίς γκρεμούς, χωρίς σκοτεινή προοπτική, χωρίς το αδυσώπητο σφαγείο της καθημερινότητας, η όποια αγαθότητα φαντάζει ακατανόητη. Αυτή είναι η αβυσσαλέα ελευθερία που μας ανοίγεται ως χώρος ευθύνης. Όποιος είναι ικανός για το μέγιστο σφάλμα, είναι ικανός και για τη μεγάλη εξιλέωση.
Η Σόνια, μια φτωχή κοπέλα που ζει στην πορνεία για να ζει τους δικούς της, ουδεμία σχέση έχει με μελοδραματικούς χαρακτήρες. Είναι απλοϊκή, αλλά κατανοεί εξ ενστίκτου ότι την αφορά η Ανάσταση του Λαζάρου και όχι του Ιησού. Αυτό είναι και που δαιμονίζει περισσότερο τον Ρασκόλνικοφ. Ο ορθολογιστής μέσα του εξεγείρεται: "Μα αφού δεν υπάρχει Ανάσταση, αφού ο Λάζαρος βρωμούσε, είχε πεθάνει και βρωμούσε. Αφού λένε πως και μετά την Ανάστασή του δεν χαμογέλασε ποτέ!".
Ο ορθολογιστής που τον οδήγησε στο συμπέρασμα "υπάρχουν ανώτεροι και κατώτεροι άνθρωποι και άρα έχουμε δικαίωμα στο έγκλημα", εξανίσταται. Η Σόνια, όμως, μιλάει για την Ανάσταση εν ζωή. Είναι σκανδαλώδες κι εξωφρενικό, είναι διατεθειμένη να θυσιάσει τον εαυτό της για να του δείξει τον δρόμο.
Εδώ έγκειται και η τεράστια πρωτοτυπία και μοναδικότητα του εγχειρήματος Ντοστογιέφσκι: ενώ κατά κανόνα το κακό προτείνεται ως απόδειξη της μη ύπαρξης Θεού, εδώ το κακό, η οδύνη, είναι ακριβώς το αντίθετο: απόδειξη της ύπαρξής Του. Αν υπάρχει Θεός, είναι επειδή υπάρχει κακό. Και εκεί εδράζεται και η απόλυτη Ελευθερία μας».
Lifo.gr, 15.6.2023